خبرگزاری کتاب ايران (IBNA)

شبهای بخارا، مهرماه ۱۳۹۳

ترویجگری، سبک یمینی شریف‎

‎نوش آفرین انصاری

درباره ارتباط عباس یمینی شریف با شورای کتاب کودک و تداوم آن حرف زیادی دارم. می خواهم بگویم که آقای یمینی شریف یک مروج خواندن بود؛ و می خواهم تکیه کنم بر کیهان بچه ها. فکر می کنم آشنایی ایشان با خانم توران میرهادی به عنوان نویسنده، شاعر و مدیر ، برمی گردد به نیمه دوم دهه سی، زمانی که نمایشگاه های کتاب تشکیل شد.

او در سال ۴۱ به عنوان یکی از مؤسسان شورا، یعنی این سازمان مردم نهاد، وارد می شود و در واقع خیلی از کسانی که در جمع سی و چند نفری که شورا را تشکیل می دادند، فقط عنوانی تشریفاتی داشتند، حضورشان و شرکتشان مشوقی بود برای ما اما هیچ وقت عضو شورا نشدند. اما آقای یمینی شریف از همان ابتدا تا هنگام کهولت و فوتشان همواره عضو شورا بودند. در بسیاری از فعالیت های شورا حضور داشتند، عضو هیئت مدیره و خزانه دار شورا. شورا هم همیشه بی پول بوده و هست.

آقای یمینی شریف یک کیف چرمی کوچک داشت و همیشه به عنوان خزان دار آرزو می کرد شورا پول بیشتری داشت. اگر تاریخچه تحلیلی شورا نوشته شود، قطعاٌ حضور ایشان را در خیلی از فعالیت ها خواهیم دید.

باید به ده جلد تاریخ ادبیات کودکان در ایران اشاره کنم که کتاب فوق العاده مهمی است. این ده جلد واقعاٌ اثری عظیم است . در سه جلد آخرش به ارتباط نزدیک ایشان و شورا هم پرداخته شده است که می شود ردیابی کرد. خود شورا هم همیشه به ایشان ارج می نهاد و یک همایش داشتیم و ارج نامه ای را هم منتشر کردیم و دیدگاه های ایشان را در حوزه ادبیات کودک مورد بررسی قرار دادیم. آنچه که من قصد دارم بر آن تأکید کنم بحث ترویج گری او بود.

عباس یمینی شریف، مدیر مسئول کیهان بچه ها بود و در گزینش مطالب نقش اصلی داشت. انتشار کیهان بچه ها قبل از تأسیس شوراست اما من به تاریخچه این نشریه از سال ۴۱ تا شانزده سال بعد می پردازم. یکی از دلایلی که من فکر می کنم که از مرحوم یمینی شریف به عنوان یک مروج یاد کرد این بود که ایشان مخاطب خودشان را می شناخت، از ویژگی هایش خبر داشت و در حقیقت کودک را از بزرگسال جدا کرد و برای کودک هویت خاصی قائل بود.

نگاهش به کودک، دوران خردسالی و نوجوانی را دربرمی گیرد و همین نگاه را در کیهان بچه ها دنبال می کند و به همین دلیل کیهان بچه ها نزد خانواده ها از ارزش خاصی برخوردار می شود. زبان فارسی که در کیهان بچه ها به کار برده شده پخته و روان است و خود به خود جامعه کشیده می شود به طرف زبان قدرتمند و توانمند فارسی و به انواع ادبیات توجه می شود. در برخی از شماره ها به ادبیات غیرداستانی می پردازد. چطور می شود که غیرداستان و مباحث علمی در کیهان بچه  ها به عنوان یک جریان ترویج علمی درمی آید. به این دلیل که سبک یمینی شریف، سبک داستان وار است و به همین دلیل مطلب علمی را هم خواندنی می کند.

او در حوزه ادبیات کلاسیک، چه می کند که مروج خواندن می شود؟ او به سراغ داستان  های دنباله دار می رود. هر هفته آن انتظار، آن دقیقه ای که مجله می رسد و پی گرفته می شود. داستان های پلیسی و داستان هایی درباره مدرسه نشان می دهد که چقدر او به محیط شان آشنا است. او توجه دارد که ادبیات کلاسیک اروپایی را هم به بچه ها بشناساند. نویسندگانی چون ژول ورن، دیکنز، جک لندن، استیونسون ، هانس کریتسین آندرسن، دفو و شکسپیر کار ارائه می دهد.

من از سال ۴۲ خدمت ایشان ارادت داشتم و تا زمان بیماری و زمانی که در بستر بودند. کنارشان نشستم و ایشان گفتند که آرزو دارم نوه هایم فارسی یاد بگیرند و به خود ببالند. حتی سبک حرف زدن ایشان هم داستان وار بود.

باید سبک یمینی شریف را ارج نهیم و یادآور باشیم که کیهان بچه ها باعث شد نویسندگان، مترجمان و تصویرگران بسیاری رشد کنند.