شاعر كودكان
احسان یارشاطر
ایران نامه" سال ششم، شماره ۳ بهار ۱۳۶۷"
اگر كودكان و نوآموزان می خواستند از بهترین شاعری كه می شناسند، مجسمه ای بریزند، از شاعری كه عمری را وقف خدمت به تربیت آنها كرده، آن شاعر، فرخزاد یا شاملو یا نیما نبود، سعدی یا پروین یا ایرج یا بهار هم نبود. آن شاعر یمینی شریف بود و هست
یمینی نزدیك نیم قرن است برای كودكان شعر می گوید، شعرهای مناسب،شعرهای سنجیده ،شعرهای درخور فهم كودكان وسنهای مختلف آنها،شعرهایی كه هم كودكان راخوش می كند ،هم آموزنده است وهم درس زندگی ورفتار نیكو به آنها می دهد
شعر خوب برای كودكان گفتن تنهابه ساده گویی برنمی آید. نكته های باریكتر هست كه رعایت آنها هم قریحه ی فكری می خواهد و هم دانستن فن. كودكان وزن و تكرارهای صوتی رادوست دارند. غالب اشعار اتل متل مانند، معنی منطقی روشنی ندارند. وزن و بازیهای صوتی است كه آنها را مطلوب بچه ها می كند
عالم كودكان عالم دیگری است. منطق بزرگها هنوز آن را مهار نكرده است و درآن آزادیهایی هست كه ما آنها را ازدست داده ایم. افراد نادری می توانند به آن عالم برگردند و با كودكان دمساز شوند و به زبان خودشان برای آنها شعر بگویند و قصه بنویسند. یمینی شریف سرآمد آنهاست .اشعار او نونهالان را شاد وسیراب می كند و بزرگسالان را با تاثیری كه در آنهاست به عالم كودكان باز می گرداند. پدران ومادرانی نیز كه به خوشی و شادی و تربیت فرزندان خود پایبندنداگر بخواهند از این لحاظ شاعر قهرمان خود را برگزینند، چه كسی را جز یمینی شریف اختیار خواهند كرد
اخیرا منتخبی از اشعار یمینی كه برای كودكان سنین مختلف سروده است به نام «نیم قرن در باغ شعر كودكان » گزینه ای از اشعار عباس یمینی شریف با تصاویر سیاه قلم از طرف «انتشارات روش نو » منتشر شده، بهترین هدیه ای است كه پدران و مادران می توانند برای فرزندان خود تهیه كنند . بخصوص پدران و مادرانی كه در خارج از ایران به سر می برند و می خواهند پیوند فرزندانشان با ایران و زبان فارسی بریده نشود
در مقدمه شیرین و باصفا و آموزنده ای كه یمینی براین مجموعه نوشته، از خاندان خود و قصه هایی كه در كودكی می شنیده ، از آنچه در مكتب دو دبستان تجریش می آموخته، از همسایگی فرخی یزدی در در بند شمیران و تشویقی كه از وی دیده است، از شروع شاعری خود، از تحصیل در دانشسرای مقدماتی تهران و بعد دانشسرای عالی وسپس شروع به تدریس و بعد عزیمت به امریكا و مطالعه آموزش و پرورش كودكان در دانشكده تربیت معلم دانشگاه كلمبیا و از شروع طبع اشعارش در مجلات و بعد در كتابهای درسی وغیره یاد می كند . دراین ضمن پردۀ رنگین و روشنی از تاریخ شعركودكان در نیم قرن اخیر ترسیم می نماید و از كسانی كه او را دركارش یاری كرده اند نام می برد
یمینی شریف به حقیقت عمر خود را با ثباتی درخور ستایش وبدون هیچ انحرافی وقف فرزندان ایران كرده است. مدیر و موسس چندین مجله مخصوص كودكان ونوجوانان بوده است. گذشته از سرودن اشعار برای كودكان، به ترجمه كتاب برای كودكان و تالیف داستان و نمایشنامه برای كودكان و نوآموزان پرداخته است و «شورای كتاب كودك » را در برنامه های بسیار سودمندشان مدد كرده است. فهرست آثار او به ۲۷ جلد بالغ می شود.گذشته از آنچه خود نوشته وسروده،عدة زیادی از نقاشان هنرمند را از ممیز ودولو و كلانتری و غیرآنها به همكاری خود خوانده وبه خدمت اطفال گماشته است.
در آخر مقدمة خود به نقص مهمی در برنامه های دانشگاهی ایران اشاره می كند و آن تدریس نكردن ادبیات كودكان وتاریخ و اصول آن است. اگر روزی چنین درسی دایر شود، قدر یمینی شریف و كسان دیگری كه به تربیت نوباوگان ودانش آموزان خدمت كرده اند، از جبار باغچه بان و ابراهیم بنی احمد و توران میرهادی و لیلی آهی(ایمن) و كیانوش و پروین دولت آبادی و چندین تن از شاعران و نویسندگان دیگر مثل شاملو و آزاد و فرجام كه آثارشان برای بچه توسط «كانون پرورش فكری كودكان ونوجوانان » با تصاویر مناسب منتشر شده و برخی شاعران كه یمینی شریف از آنها درمقدمة خود یادكرده است، ولی من با آثارشان آشنا نیستم بیشتر و بهتر آشكار خواهد شد
با خواندن اشعار شیرین و مدرج یمینی به سالهای دبستان برگشتم و افسوس خوردم كه در زمان ما دانش آموزان از نعمت چنین شعرهایی محروم بودند. «به نام خداوند جان وخرد» بود و ناصرخان و منصور خان و « هركه آمد عمارتی نو ساخت » و كتابی بانام ساده وكودك پسند "فوائد الادب
احسان یارشاطر
ایران نامه" سال ششم، شماره ۳ بهار ۱۳۶۷"
اگر كودكان و نوآموزان می خواستند از بهترین شاعری كه می شناسند، مجسمه ای بریزند، از شاعری كه عمری را وقف خدمت به تربیت آنها كرده، آن شاعر، فرخزاد یا شاملو یا نیما نبود، سعدی یا پروین یا ایرج یا بهار هم نبود. آن شاعر یمینی شریف بود و هست
یمینی نزدیك نیم قرن است برای كودكان شعر می گوید، شعرهای مناسب،شعرهای سنجیده ،شعرهای درخور فهم كودكان وسنهای مختلف آنها،شعرهایی كه هم كودكان راخوش می كند ،هم آموزنده است وهم درس زندگی ورفتار نیكو به آنها می دهد
شعر خوب برای كودكان گفتن تنهابه ساده گویی برنمی آید. نكته های باریكتر هست كه رعایت آنها هم قریحه ی فكری می خواهد و هم دانستن فن. كودكان وزن و تكرارهای صوتی رادوست دارند. غالب اشعار اتل متل مانند، معنی منطقی روشنی ندارند. وزن و بازیهای صوتی است كه آنها را مطلوب بچه ها می كند
عالم كودكان عالم دیگری است. منطق بزرگها هنوز آن را مهار نكرده است و درآن آزادیهایی هست كه ما آنها را ازدست داده ایم. افراد نادری می توانند به آن عالم برگردند و با كودكان دمساز شوند و به زبان خودشان برای آنها شعر بگویند و قصه بنویسند. یمینی شریف سرآمد آنهاست .اشعار او نونهالان را شاد وسیراب می كند و بزرگسالان را با تاثیری كه در آنهاست به عالم كودكان باز می گرداند. پدران ومادرانی نیز كه به خوشی و شادی و تربیت فرزندان خود پایبندنداگر بخواهند از این لحاظ شاعر قهرمان خود را برگزینند، چه كسی را جز یمینی شریف اختیار خواهند كرد
اخیرا منتخبی از اشعار یمینی كه برای كودكان سنین مختلف سروده است به نام «نیم قرن در باغ شعر كودكان » گزینه ای از اشعار عباس یمینی شریف با تصاویر سیاه قلم از طرف «انتشارات روش نو » منتشر شده، بهترین هدیه ای است كه پدران و مادران می توانند برای فرزندان خود تهیه كنند . بخصوص پدران و مادرانی كه در خارج از ایران به سر می برند و می خواهند پیوند فرزندانشان با ایران و زبان فارسی بریده نشود
در مقدمه شیرین و باصفا و آموزنده ای كه یمینی براین مجموعه نوشته، از خاندان خود و قصه هایی كه در كودكی می شنیده ، از آنچه در مكتب دو دبستان تجریش می آموخته، از همسایگی فرخی یزدی در در بند شمیران و تشویقی كه از وی دیده است، از شروع شاعری خود، از تحصیل در دانشسرای مقدماتی تهران و بعد دانشسرای عالی وسپس شروع به تدریس و بعد عزیمت به امریكا و مطالعه آموزش و پرورش كودكان در دانشكده تربیت معلم دانشگاه كلمبیا و از شروع طبع اشعارش در مجلات و بعد در كتابهای درسی وغیره یاد می كند . دراین ضمن پردۀ رنگین و روشنی از تاریخ شعركودكان در نیم قرن اخیر ترسیم می نماید و از كسانی كه او را دركارش یاری كرده اند نام می برد
یمینی شریف به حقیقت عمر خود را با ثباتی درخور ستایش وبدون هیچ انحرافی وقف فرزندان ایران كرده است. مدیر و موسس چندین مجله مخصوص كودكان ونوجوانان بوده است. گذشته از سرودن اشعار برای كودكان، به ترجمه كتاب برای كودكان و تالیف داستان و نمایشنامه برای كودكان و نوآموزان پرداخته است و «شورای كتاب كودك » را در برنامه های بسیار سودمندشان مدد كرده است. فهرست آثار او به ۲۷ جلد بالغ می شود.گذشته از آنچه خود نوشته وسروده،عدة زیادی از نقاشان هنرمند را از ممیز ودولو و كلانتری و غیرآنها به همكاری خود خوانده وبه خدمت اطفال گماشته است.
در آخر مقدمة خود به نقص مهمی در برنامه های دانشگاهی ایران اشاره می كند و آن تدریس نكردن ادبیات كودكان وتاریخ و اصول آن است. اگر روزی چنین درسی دایر شود، قدر یمینی شریف و كسان دیگری كه به تربیت نوباوگان ودانش آموزان خدمت كرده اند، از جبار باغچه بان و ابراهیم بنی احمد و توران میرهادی و لیلی آهی(ایمن) و كیانوش و پروین دولت آبادی و چندین تن از شاعران و نویسندگان دیگر مثل شاملو و آزاد و فرجام كه آثارشان برای بچه توسط «كانون پرورش فكری كودكان ونوجوانان » با تصاویر مناسب منتشر شده و برخی شاعران كه یمینی شریف از آنها درمقدمة خود یادكرده است، ولی من با آثارشان آشنا نیستم بیشتر و بهتر آشكار خواهد شد
با خواندن اشعار شیرین و مدرج یمینی به سالهای دبستان برگشتم و افسوس خوردم كه در زمان ما دانش آموزان از نعمت چنین شعرهایی محروم بودند. «به نام خداوند جان وخرد» بود و ناصرخان و منصور خان و « هركه آمد عمارتی نو ساخت » و كتابی بانام ساده وكودك پسند "فوائد الادب