|
کسی نیست که با ادبیات و اموزش و پرورش کودکان ایران سرو کاری داشته باشد و توران میرهادی را نشناسد، او را که عمری برای کودکان کارکرد. در جوانی کودکستان و دبستان فرهاد را تاسیس نمود، درباره آموزش و پرورش کودکان تحقیق کرد و نوشت و شورای کتاب کودک را پایه گزارد، بنیادی که چون درختی تنومند، به همت او و یارانش، شاخه های سبز خود را در فرهنگ کودکان ایران گستراند و کتاب و کتابخوانی را در میان کودکان و نوجوانان رواج و مقام کودک و کار برای کودکان را در جامعه ما ارتقا داد. کسی که کار عظیم فرهنگنامه کودکان را آغاز کرد و تا پایان زندگی، ان را پیش برد.ا
تاثیر عمیقی که توران میرهادی بر فرهنگ کودکان گزارد نه تنها بواسطه اهمیت کارهائی بود که بعهده گرفت ، بلکه بخاطر فرهنگی بود که در کار برای کودکان ایجاد کرد. فرهنگ کار گروهی، سخت کوشی، بی ادعائی، شکیبائی، فرو تنی و قدرشناسی. او نشان داد که با اخلاق و انصاف و تعادل هم می توان بسیار موفق بود و بر سخت ترین ها چیره گشت.ا در توران میرهادی لازمه های موفقیت به خوبی گرد آمده بودند: شیفتگی، پشتکار، پرکاری، هدفمندی و امیدواری. او به هدف خود رسید، شمعی که بیش از نیم قرن پیش برافروخت، اکنون شعله هائی بپا کرده است که به همت یاران باوفایش همچنان گرمابخش هزاران هزار کودک و نوجوان ایرانی خواهند گشت.ا |
زندگینامه
منبع: موسسه پژوهش تاریخ ادبیات کودک
منبع: موسسه پژوهش تاریخ ادبیات کودک
توران میرهادی استاد برجسته ادبیات کودکان ایران، در ۲۵ خرداد سال ۱۳۰۶ش. در خانواده‌ای فرهیخته در تهران زاده شد. پدر او از دانشجویان اعزامی به خارج از كشور بود و در رشته مهندسی راه و ساختمان و مكانیك در راه آهن در آلمان درس خوانده بود. مادرش آلمانی بود و مجسمه‌سازی و نقاشی می‌كرد.ا
خانواده میرهادی برای پیشگیری از دچار شدن فرزندشان به بیماری‌های واگیر كه در آن زمان بسیار فراوان بود، تابستان‌ها به شمیران می‌رفتند و در چادر زندگی می‌كردند. توران میرهادی در یكی از این چادر‌ها به دنیا آمد و سه ماه از دوران نوزادی خود را زیر چادر، در گهواره گذراند. مادرش كه موسیقی نیز می‌دانست، شعرها و ترانه‌ها و قصه‌های كودكان آلمانی، از جمله برادران گریم را برای او می‌خواند. گیس سفید و كدبانوی خانه نیز برایش متل‌ها و قصه‌های ایرانی را باز می‌گفت.ا
مادر توران دوستدار فرهنگ و ادبیات ایران بود و برای آشنایی فرزندان خود با ادبیات فارسی نشست‌هایی با شركت شاعران و نویسندگان برگزار می‌كرد. توران در ۱۳ سالگی زندگینامه ژاندارك را خواند و در ۱۷ سالگی با خواندن شاهنامه فردوسی با آن پیوند ناگسستنی پیدا كرد. او افزون بر آموزش زبان و ادبیات فارسی، از مادر زبان آلمانی را نیز فراگرفت. توران میرهادی پس از یادگیری زبان آلمانی به فرا گرفتن زبان‌های فرانسه و انگلیسی پرداخت. مادرش كه در هنرستان كمال الملك درس تاریخ هنر می‌داد، پایه‌های هنر نقاشی را نیز به فرزندانش آموخت.ا
میرهادی افزون بر نقاشی با موسیقی و ورزش‌های گوناگون نیز آشنایی داشت. پس از پایان دوره دبیرستان در سال ۱۳۲۴ش. در رشته طبیعی دانشكده علوم به تحصیل پرداخت. در این هنگام، مبارزه با بی‌سوادی در ایران تازه آغاز شده بود و آموزگاران برجسته‌ای همچون جبار باغچه‌بان و محمد باقر هوشیار، جوانان را به كار سوادآموزی فرا می‌خواندند. توران میرهادی از آن ها روش سوادآموزی را فرا گرفت و با مقوله آموزش و پرورش آشنایی یافت. با پایان گرفتن جنگ دوم جهانی، در سال ۱۳۲۵ش. در هنگامه ویرانی و گرسنگی در اروپا، به فرانسه رفت و در رشته روانشناسی تربیتی در «سوربن» و همزمان در رشته آموزش پیش از دبستان و ابتدایی در كالج «سوینه» پاریس درس خواند. بزرگ ترین دستاورد این آموزش‌ها، دستیابی به نگرشی نو به آموزش و پرورش كودكان بود.ا
پس از بازگشت به ایران ازدواج كرد. سپس به كار در كودكستان و زبان‌آموزی پرداخت. در سال ۱۳۳۴ش. به نام برادر از دست رفته‌اش، كودكستان فرهاد و بعدها، دبستان و راهنمایی فرهاد را بنیاد نهاد. كتاب «جستجو در راه ها و روش های تربیت» گردآمده‌ای از تجربه‌های او در درازای ۲۵ سال سرپرستی مدرسه ی فرهاد است. میرهادی در كلاس‌های تربیت مربی كودك در شهرهای مشهد، تبریز، رشت و تهران درس می‌داد و با «اداره مطالعات و برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش» و «سازمان كتاب‌های درسی» در زمینه آزمایش كتاب‌های درسی نو در مدرسه فرهاد و تدوین كتاب‌های درسی و برنامه ریزی درسی دوره ابتدایی همكاری داشت. با یاری مجله ی «سپیده فردا» و با شركت فعال توران میرهادی، سه نمایشگاه از كتاب‌های كودكان در سال‌های ۱۳۳۵، ۱۳۳۷ و ۱۳۳۹ش. برگزار شد.ا
در پی برگزاری این نمایشگاه‌ها شورای كتاب كودك با تلاش توران میرهادی و همفكران او، برای گسترش و پیشبرد هرچه بیشتر امر ادبیات كودكان در سال ۱۳۴۱ش. تاسیس شد.
توران میرهادی همچنین بنیادگزار و مسئول طرح فرهنگنامه ی كودكان و نوجوانان، اولین كتاب مرجع ایرانی برای كودكان و نوجوانان است (۱۳۵۸ش.)ا
از آثار او می‌توان به:ا
دو گفتار درباره كتابخانه‌های آموزشگاهی و نقش آن در ایجاد عادت به مطالعه، كتاب كار مربی كودك، برنامه كار سالانه مربی در مهد كودك و كودكستان، جستجو در راه‌ها و روش‌های تربیت، تعلیمات اجتماعی سوم دبستان، راهنمای تدریس كتاب تعلیمات اجتماعی سوم دبستان، دو گفتار (كتابخانه آموزشگاهی و نقش آن در ایجاد عادت به مطالعه)، آنكه رفت، آنكه آمد،اشاره كرد.ا
توران میرهادی در نگارش كتاب‌های تعلیمات اجتماعی، تاریخ، جغرافی و تعلیمات دینی چهارم دبستان، تعلیمات اجتماعی و دینی برای كلاس چهارم دبستان و گذری در ادبیات كودكان همكاری داشته است.ا
او كتاب‌ها و مقاله‌های زیر را نیز ترجمه كرده است:ا
افسانه چینی برای كودكان، گنجشك كوچولو، رفتار والدین ما باید چگونه باشد، تفاهم بین المللی به وسیله كتاب‌های كودكان و نوجوانان، آنچه از كنگره آموختیم، در باب افسانه‌ها و اسطوره‌ها برای كودكان و نوجوانان (با همكاری ثریا قزل ایاغ)
و مقاله‌هایی در مجله ی "سپیده فردا"، "ماهنامه آموزش و پرورش"، نشریه‌ها و گزارش‌های شورای كتاب كودك به چاپ رسیده است.ا
خانواده میرهادی برای پیشگیری از دچار شدن فرزندشان به بیماری‌های واگیر كه در آن زمان بسیار فراوان بود، تابستان‌ها به شمیران می‌رفتند و در چادر زندگی می‌كردند. توران میرهادی در یكی از این چادر‌ها به دنیا آمد و سه ماه از دوران نوزادی خود را زیر چادر، در گهواره گذراند. مادرش كه موسیقی نیز می‌دانست، شعرها و ترانه‌ها و قصه‌های كودكان آلمانی، از جمله برادران گریم را برای او می‌خواند. گیس سفید و كدبانوی خانه نیز برایش متل‌ها و قصه‌های ایرانی را باز می‌گفت.ا
مادر توران دوستدار فرهنگ و ادبیات ایران بود و برای آشنایی فرزندان خود با ادبیات فارسی نشست‌هایی با شركت شاعران و نویسندگان برگزار می‌كرد. توران در ۱۳ سالگی زندگینامه ژاندارك را خواند و در ۱۷ سالگی با خواندن شاهنامه فردوسی با آن پیوند ناگسستنی پیدا كرد. او افزون بر آموزش زبان و ادبیات فارسی، از مادر زبان آلمانی را نیز فراگرفت. توران میرهادی پس از یادگیری زبان آلمانی به فرا گرفتن زبان‌های فرانسه و انگلیسی پرداخت. مادرش كه در هنرستان كمال الملك درس تاریخ هنر می‌داد، پایه‌های هنر نقاشی را نیز به فرزندانش آموخت.ا
میرهادی افزون بر نقاشی با موسیقی و ورزش‌های گوناگون نیز آشنایی داشت. پس از پایان دوره دبیرستان در سال ۱۳۲۴ش. در رشته طبیعی دانشكده علوم به تحصیل پرداخت. در این هنگام، مبارزه با بی‌سوادی در ایران تازه آغاز شده بود و آموزگاران برجسته‌ای همچون جبار باغچه‌بان و محمد باقر هوشیار، جوانان را به كار سوادآموزی فرا می‌خواندند. توران میرهادی از آن ها روش سوادآموزی را فرا گرفت و با مقوله آموزش و پرورش آشنایی یافت. با پایان گرفتن جنگ دوم جهانی، در سال ۱۳۲۵ش. در هنگامه ویرانی و گرسنگی در اروپا، به فرانسه رفت و در رشته روانشناسی تربیتی در «سوربن» و همزمان در رشته آموزش پیش از دبستان و ابتدایی در كالج «سوینه» پاریس درس خواند. بزرگ ترین دستاورد این آموزش‌ها، دستیابی به نگرشی نو به آموزش و پرورش كودكان بود.ا
پس از بازگشت به ایران ازدواج كرد. سپس به كار در كودكستان و زبان‌آموزی پرداخت. در سال ۱۳۳۴ش. به نام برادر از دست رفته‌اش، كودكستان فرهاد و بعدها، دبستان و راهنمایی فرهاد را بنیاد نهاد. كتاب «جستجو در راه ها و روش های تربیت» گردآمده‌ای از تجربه‌های او در درازای ۲۵ سال سرپرستی مدرسه ی فرهاد است. میرهادی در كلاس‌های تربیت مربی كودك در شهرهای مشهد، تبریز، رشت و تهران درس می‌داد و با «اداره مطالعات و برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش» و «سازمان كتاب‌های درسی» در زمینه آزمایش كتاب‌های درسی نو در مدرسه فرهاد و تدوین كتاب‌های درسی و برنامه ریزی درسی دوره ابتدایی همكاری داشت. با یاری مجله ی «سپیده فردا» و با شركت فعال توران میرهادی، سه نمایشگاه از كتاب‌های كودكان در سال‌های ۱۳۳۵، ۱۳۳۷ و ۱۳۳۹ش. برگزار شد.ا
در پی برگزاری این نمایشگاه‌ها شورای كتاب كودك با تلاش توران میرهادی و همفكران او، برای گسترش و پیشبرد هرچه بیشتر امر ادبیات كودكان در سال ۱۳۴۱ش. تاسیس شد.
توران میرهادی همچنین بنیادگزار و مسئول طرح فرهنگنامه ی كودكان و نوجوانان، اولین كتاب مرجع ایرانی برای كودكان و نوجوانان است (۱۳۵۸ش.)ا
از آثار او می‌توان به:ا
دو گفتار درباره كتابخانه‌های آموزشگاهی و نقش آن در ایجاد عادت به مطالعه، كتاب كار مربی كودك، برنامه كار سالانه مربی در مهد كودك و كودكستان، جستجو در راه‌ها و روش‌های تربیت، تعلیمات اجتماعی سوم دبستان، راهنمای تدریس كتاب تعلیمات اجتماعی سوم دبستان، دو گفتار (كتابخانه آموزشگاهی و نقش آن در ایجاد عادت به مطالعه)، آنكه رفت، آنكه آمد،اشاره كرد.ا
توران میرهادی در نگارش كتاب‌های تعلیمات اجتماعی، تاریخ، جغرافی و تعلیمات دینی چهارم دبستان، تعلیمات اجتماعی و دینی برای كلاس چهارم دبستان و گذری در ادبیات كودكان همكاری داشته است.ا
او كتاب‌ها و مقاله‌های زیر را نیز ترجمه كرده است:ا
افسانه چینی برای كودكان، گنجشك كوچولو، رفتار والدین ما باید چگونه باشد، تفاهم بین المللی به وسیله كتاب‌های كودكان و نوجوانان، آنچه از كنگره آموختیم، در باب افسانه‌ها و اسطوره‌ها برای كودكان و نوجوانان (با همكاری ثریا قزل ایاغ)
و مقاله‌هایی در مجله ی "سپیده فردا"، "ماهنامه آموزش و پرورش"، نشریه‌ها و گزارش‌های شورای كتاب كودك به چاپ رسیده است.ا